نەخۆشییە باوەکانی پەلەوەر
تێگەیشتن لە نەخۆشییە باوەکانی پەلەوەر زۆر گرنگە بۆ پاراستنی تەندروستی و بەرهەمداری پەلەوەرەکانتان. لێرەدا هەندێک لە نەخۆشییە سەرەکییەکان دەخەینەڕوو کە تووشی پەلەوەر دەبن، لەگەڵ نیشانە و ڕێگاکانی خۆپاراستن و چارەسەرکردنیان.
نەخۆشییە ڤایرۆسییەکان
نەخۆشییە ڤایرۆسییەکان زۆرترین زیان بە کەرتی پەلەوەر دەگەیەنن و زۆرجار چارەسەری ڕاستەوخۆیان نییە. خۆپاراستن لە ڕێگەی ڤاکسیناسیۆن و ڕێوشوێنە بایۆسیکیوریتییەکانەوە زۆر گرنگە.
- نەخۆشی نیوکاسڵ (Newcastle Disease): نەخۆشییەکی گواستراوەی زۆر کوشندەیە کە تووشی کۆئەندامی هەناسە، دەمار، و هەرس دەبێت. نیشانەکانی بریتین لە کۆکە، پژمین، هەناسەتووندی، شەلەل، و مردنی لەناکاو. ڤاکسیناسیۆن باشترین ڕێگای خۆپاراستنە.
- هەوکردنی بۆرسەی گەمبۆرۆ (Gumboro Disease - IBD): نەخۆشییەکی ڤایرۆسییە کە سیستەمی بەرگری گەنجە پەلەوەرەکان لاواز دەکات و دەیانکاتە ئامانجێکی ئاسان بۆ نەخۆشییەکانی تر. نیشانەکانی بریتین لە بێهێزی، سکچوون، و مردن. ڤاکسیناسیۆن و پاکوخاوێنی زۆر گرنگن.
- هەوکردنی ڕیخۆڵە و گەدەی ڤایرۆسی (Avian Influenza - Bird Flu): جۆرەها شێوەی هەیە، هەندێکیان زۆر کوشندەن. نیشانەکانی بریتین لە کەمبوونەوەی هێلکەکردن، هەوکردنی سەر و مل، و مردنی بەکۆمەڵ. ڕێوشوێنی توندی بایۆسیکیوریتی پێویستە.
نەخۆشییە بەکتریاییەکان
نەخۆشییە بەکتریاییەکان دەتوانرێت بە ئەنتیبایۆتیک چارەسەر بکرێن، بەڵام خۆپاراستن لە ڕێگەی بەڕێوەبردنی باش و پاکوخاوێنییەوە هەمیشە باشترە.
- سالمۆنێلا (Salmonellosis): دەبێتە هۆی سکچوون، بێهێزی، و مردن، بەتایبەتی لە جوجەڵەدا. هەروەها دەتوانێت بگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ. پاکوخاوێنی و پشکنینی بەردەوام گرنگن.
- کۆلیباسیلۆسیس (Colibacillosis - E. coli): بەکتریای E. coli دەتوانێت ببێتە هۆی چەندین کێشەی تەندروستی، وەک هەوکردنی ڕیخۆڵە، هەناسە، و زراو. باشترکردنی ژینگە و کەمکردنەوەی سترێس یارمەتیدەرە.
- مایکۆپلازما (Mycoplasmosis): دەبێتە هۆی کێشەی هەناسە و کەمبوونەوەی بەرهەم. گواستنەوەی لە ڕێگەی هێلکەوە باوە. پشکنینی دایکان و بەکارهێنانی ئەنتیبایۆتیکی گونجاو پێویستە.
نەخۆشییە مشەخۆرییەکان
مشەخۆرەکان دەتوانن ببنە هۆی کێشەی گەورە ئەگەر کۆنترۆڵ نەکرێن. پاکوخاوێنی و بەکارهێنانی دەرمانی دژە مشەخۆر بە شێوەیەکی ڕێکوپێک گرنگە.
- کۆکسیدیۆسس (Coccidiosis): نەخۆشییەکی مشەخۆری ڕیخۆڵەیە کە دەبێتە هۆی سکچوونی خوێناوی، لاوازی، و مردن. دەرمانی دژە کۆکسیدیا و پاکوخاوێنی زۆر گرنگن.
- کرمی ناوەکی (Internal Worms): جۆرەها کرم دەتوانن تووشی پەلەوەر ببن و ببنە هۆی کەمخوێنی، لاوازی، و کەمبوونەوەی بەرهەم. بەرنامەی ڕێکوپێکی کرم لابردن پێویستە.
- مشەخۆرە دەرەکییەکان (External Parasites): وەک مێشوولە، سپێ، و گەنە دەتوانن ببنە هۆی خورشت، کەمخوێنی، و گواستنەوەی نەخۆشییەکانی تر. پاکوخاوێنی و بەکارهێنانی دەرمانی گونجاو یارمەتیدەرە.
نەخۆشییە کەڕووییەکان
نەخۆشییە کەڕووییەکان کەمتر باون بەڵام دەتوانن کێشە دروست بکەن، بەتایبەتی لە ژینگەی شێدار و پیسدا.
- ئەسپێرجیلۆسیس (Aspergillosis): کەڕوویەکە کە تووشی کۆئەندامی هەناسە دەبێت، بەتایبەتی لە جوجەڵەدا. نیشانەکانی بریتین لە هەناسەتووندی و مردن. دڵنیابوون لە وشکی و پاکی ژینگە و خۆراک گرنگە.
بۆ زانیاری زیاتر و ڕاوێژکاری تایبەت بە دۆخی پەلەوەرەکانتان، تکایە پەیوەندی بە کلینیکەکەمانەوە بکەن.